Thứ Bảy, 2 tháng 8, 2014

Giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường do nuôi trồng thủy sản ở Hải Phòng

Bè nuôi cá không đặt đúng khoảng cách, ảnh hưởng tới môi trường nuôi trồng thủy sản.

Những năm gần đây, nghề nuôi trồng thủy sản (NTTS) lồng bè ở huyện Cát Hải (TP Hải Phòng) phát triển khá mạnh. Tuy nhiên, sự phát triển tự phát và thiếu quy hoạch đã dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường biển nghiêm trọng và dịch bệnh phát sinh ngày một nhiều.

Tổn thất lớn từ vùng nuôi cá lồng, bè

Huyện Cát Hải có 187 mảng tre và gần 500 bè nuôi cá với khoảng 7.600 ô lồng tập trung nuôi, chủ yếu ở vịnh Bến Bèo và vịnh Lan Hạ. Phần lớn các bè sử dụng phương thức nuôi đơn giản trong lồng lưới nổi. Hằng ngày, lượng thức ăn dư thừa đổ thẳng xuống biển làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước và môi trường sống của các loài sinh vật. Anh Vũ Ðình Tiệp, 42 tuổi, có hơn mười năm gắn bó với nghề nuôi cá lồng bè tại vịnh Bến Bèo, xót xa: Trước đây, nuôi cá không xuất hiện nhiều dịch bệnh, nhưng hiện nay, mỗi năm phải có đến vài ba đợt bệnh nên mức độ rủi ro rất lớn. Cách đây ba tháng, gia đình tôi thiệt hại hơn 300 triệu đồng do hai tấn cá vược bị chết. Bao năm gom góp vốn làm ăn, cứ một đận như thế là lại rơi vào tình cảnh trắng tay. Gần bè cá nhà anh Tiệp, anh Ðinh Văn Sáu cũng chịu thiệt hại nặng nề từ những đợt dịch bệnh. Hiện tại, gia đình anh Sáu chỉ nuôi khoảng 20 ô lồng cầm chừng, hằng ngày anh thu mua hải sản của bà con đánh bắt gần bờ bán lại cho các nhà hàng kiếm chút chênh lệch, trang trải cuộc sống.

Gia đình anh Tiệp, anh Sáu chỉ là một trong rất nhiều hộ nuôi cá lồng bè tại huyện Cát Hải chịu thiệt hại nặng nề do dịch bệnh. Cuối năm 2011, bệnh dịch trên tu hài ở vùng biển Cát Bà làm cho gần 300 hộ nuôi rơi vào tình cảnh điêu đứng, thiệt hại ước tính hơn 150 tỷ đồng. Năm 2013, dịch bệnh trên ngao nuôi vào thời điểm giao mùa cũng gây thiệt hại lớn về kinh tế cho người dân. Theo những hộ dân nuôi trồng thủy sản ở khu vực vịnh Bến Bèo, khoảng năm năm trở lại đây, thủy sản nuôi trong khu vực này thường xuyên bị dịch bệnh. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó nguyên nhân sâu xa chính là tình trạng nuôi trồng tự phát, thiếu quy hoạch. Cụ thể, quy định về khoảng cách tối thiểu giữa các giàn bè nuôi phải từ 15 đến 20 m nhưng thực tế tại các vùng nuôi, lồng bè được đặt liền kề, san sát khiến tốc độ dòng chảy bị hạn chế, giảm sự trao đổi nước dẫn đến ô nhiễm nguồn nước, gia tăng nguy cơ lây lan và phát tán mầm bệnh. Chưa kể lượng chất thải của cá, nhà hàng, lượng rác thải sinh hoạt lớn hằng ngày của gần 2.000 nhân khẩu đổ thẳng xuống biển làm gia tăng sự ô nhiễm. Trong khi đó, chính quyền địa phương lại lúng túng trong việc lập quy hoạch nuôi trồng và giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường.

Sớm xử lý bằng nhiều giải pháp

Trao đổi ý kiến với chúng tôi về thực trạng ô nhiễm môi trường trong nuôi trồng thủy sản, Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cát Hải Lương Vĩnh Toàn cho biết: Từ năm 2007, chúng tôi đã triển khai rà soát số lượng bè nuôi trên địa bàn, tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ kỹ thuật nuôi theo quy trình khoa học, yêu cầu các hộ giữ đúng khoảng cách giữa các bè nuôi để bảo vệ môi trường và cũng là bảo vệ tài sản của mình. Khẩn trương hoàn thiện công tác sắp xếp bè nuôi trồng thủy sản tại các điểm được quy hoạch, bảo đảm yêu cầu đối với từng đối tượng nuôi, xây dựng quy chế quản lý hoạt động tại vùng nuôi. Tuy nhiên, nhiều bè nuôi tự phát từ tỉnh ngoài về neo đậu hoặc nhiều hộ tự ý tháo dỡ, lắp đặt, cơi nới, di chuyển bè nuôi từ vùng này sang vùng khác... diễn ra thường xuyên nên công tác quản lý, quy hoạch gặp không ít khó khăn. Hiện nay, Ban quản lý vịnh Bến Bèo đã lập đội thu gom rác hằng ngày tại các bè nuôi cá nhưng do ý thức của người dân còn kém nên một lượng rác lớn vẫn xả thẳng xuống biển.

Năm 2010, UBND thành phố Hải Phòng đã phê duyệt quy hoạch chi tiết phát triển nuôi hải sản vùng biển Hải Phòng đến năm 2015, định hướng đến năm 2020 tại Quyết định số 1572/QÐ-UBND ngày 27-9-2010, theo đó sẽ giảm thiểu lượng bè nuôi tại các vùng có mật độ dày đặc. Theo số liệu thống kê của Phòng NN và PTNT huyện Cát Hải, từ năm 2013 đến hết thời gian quy hoạch sẽ giảm từ 302 bè/5.475 ô lồng xuống còn 191 bè/3.056 ô lồng tại vịnh Bến Bèo, vịnh Lan Hạ giảm từ 135 bè/1.894 ô lồng xuống còn 90 bè/1.440 ô lồng. Trong sáu tháng đầu năm 2014, các ngành chức năng đã tháo dỡ 60 mảng tre tại vịnh Lan Hạ, cắt giảm 103 ô lồng tại vịnh Bến Bèo. Có thể thấy tiến độ cắt giảm số lượng ô lồng nuôi diễn ra còn chậm, trong khi đó số lượng ô lồng nuôi được cơi nới phát sinh hằng năm lại khó kiểm soát.

Trước thực trạng ô nhiễm môi trường nuôi trồng thủy sản ở Hải Phòng hiện nay, các ngành chức năng cần có nhiều giải pháp thiết thực để giải quyết dứt điểm. Trong đó cần chú trọng đến công tác quy hoạch, rà soát định kỳ lượng bè nuôi trên địa bàn, giãn đúng khoảng cách giữa các bè, hỗ trợ người nuôi di dời lồng bè vào vùng quy hoạch. Từng bước giải tỏa lồng bè ngoài vùng quy hoạch, cân đối giữa việc khai thác và bảo vệ môi trường. Ðồng thời, thường xuyên quan trắc môi trường nước để có những cảnh báo về rủi ro dịch bệnh, thu thập đầy đủ thông tin về chất lượng nước, kịp thời có các khuyến cáo giúp người nuôi thực hiện tốt việc sản xuất và bảo vệ môi trường. Ngoài ra, cần hướng dẫn, vận động các hộ nuôi áp dụng đúng quy trình nuôi; thay đổi tư duy sản xuất từ kinh nghiệm sang ứng dụng khoa học kỹ thuật. Nếu không có các giải pháp đồng bộ như vậy thì tình trạng ô nhiễm môi trường biển sẽ còn kéo dài, ảnh hưởng lớn đến kế sinh nhai của hàng trăm hộ dân và sự phát triển bền vững của nghề nuôi trồng thủy sản.

Theo Báo Nhân Dân Điện Tử